BAJKA
Cechy gatunku:
1.
Bajka to gatunek z pogranicza liryki i epiki (występują cechy tych dwóch
rodzajów literackich).
Utwór krótki, wierszowany
Cechy liryki
Środki
stylistyczne: rymy, rozczłonkowanie, przerzutnie, metafory, onomatopej,
zdrobnienia, zgrubienia, epitet itd.
Cechy epiki
Narrator
Świat przedstawiony
Fabuła
Jest pisana wierszem i poszczególne wersy się rymują – cecha liryki.
Ukazuje historię, w której uczestniczą bohaterowie(zwierzęta, rośliny, rzadziej ludzie); zawiera fabułę - cecha epiki.
2.
Alegoryczność
Główny środek stylistyczny wykorzystywany w
bajkach i przypowieściach biblijnych. Polega on na ukazywaniu czegoś nie
wprost, tylko za pomocą obrazu. Występuje w literaturze i sztukach
plastycznych.
Bohaterami bajek są zazwyczaj zwierzęta o ludzkiej psychice. Zwierzęta te spełniają rolę masek, oznaczających typowe cechy ludzkie (często wady):
LIS – uosabia chytrość, przebiegłość
Mrówka- alegoria pracowitości
Owca – naiwność, pokora
LEW – władza, próżność
4.
Dydaktyczny charakter
Bajki mają za zadanie uczyć.
5.
Występowanie morału
Morał znajduje się najczęściej w ostatnich wersach bajki, rzadziej w pierwszych, może wynikać z treści bajki, nie być zapisany wprost.
6.
Bajki mają charakter uniwersalny
i ponadczasowy – są aktualne w każdej epoce, niezależnie od upływy czasu
każdy znajdzie w nich zachowania, zdarzenia, z którymi sam się zetknął w swoim
życiu, których sam doświadczył. Zawierają ładunek wiedzy życiowej, opartej na
doświadczeniach ludzkich, pouczają i ostrzegają.
7.
Ironia – ukryta drwina,
złośliwość, pogarda lub kpina wyrażona w postaci pozornej aprobaty
8.
Cel bajki: pouczanie
o szkodliwości lub pożyteczności pewnych zachowań, przekazanie zasady etycznej
lub wskazówki postępowania, aby osiągnąć ten cel, bajka najczęściej
przeciwstawia dwa stanowiska, dwa typy argumentacji, działań, postaw życiowych,
z których jedna jest chwalona, a druga napiętnowana.